"SOBA" เป็นแป้งราเมนหรือแป้งบักวีตกันแน่? มาทำความเข้าใจความแตกต่างระหว่างโซบะและราเมนกันดีกว่า

ราเมนนับว่าเป็นหนึ่งในอาหารประจำชาติที่เป็นตัวแทนของประเทศญี่ปุ่น และยังได้รับความนิยมอย่างมากในทั่วโลกด้วย คุณรู้ไหมว่าทำไมราเมนบางชนิดถึงถูกเรียกว่า SOBA จีน? "อาบูราโซบะ" และ "บะหมี่โซบะ" ต่างกันอย่างไร? บทความนี้จะพูดถึงความแตกต่างและที่มาของราเมน บะหมี่โซบะจีน และบะหมี่โซบะญี่ปุ่น

ราเมนญี่ปุ่นมาจากที่ไหน?

ต้นกำเนิดและที่มาของคำว่า "ราเมน" ของประเทศญี่ปุ่นนั้น มีหลายทฤษฎีด้วยกัน แต่ทฤษฎีที่เป็นที่รู้จักกันมากที่สุดก็คือ ราเมนเป็นอาหารประเภทเส้นชนิดหนึ่ง ที่กำเนิดจากเมืองหลานโจว ประเทศจีน การต้มเส้นในน้ำเดือดแล้วก็นำไปใส่ในน้ำซุป จากนั้นเพิ่มเครื่องปรุงต่าง ๆ ตัวเส้นอร่อยและเหนียวนุ่ม ในขณะเดียวกัน อาหารประเภทเส้นที่มีอยู่ในประเทศญี่ปุ่นถูกเรียกว่า "โซบะsoba" ตัวเส้นบักวีตที่ตัดเป็นเส้นยาวบาง ๆ และขาดง่าย ซึ่งเส้นทั้งสองประเภทนี้มีลักษณะที่แตกต่างกันมาก เพื่อการแยกแยะได้ชัดเจน เลยเรียกบะหมี่ที่มาจากจีนนี้ว่า "นานกิงโซบะ" หรือ "ชินาโซบะ" ต่อมาก็ค่อย ๆ เปลี่ยนมาเรียกรวม ๆ ว่า "จูกะโซบะ" ซึ่งจริงๆ แล้วก็คือ "ราเมนrāmen" ที่เรารู้จักกันในปัจจุบันนั่นเอง

ที่มาของภาพ:photoAC

บันทึกเกี่ยวกับเส้นบะหมี่จีนที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศญี่ปุ่นนั้น เกี่ยวข้องกับโทคุงาวะ มิตสึคุนิ เจ้าเมืองแห่งมิโตะในสมัยเอโดะ ที่บังเอิญได้ลิ้มลองบะหมี่น้ำที่ทำโดยนักปราชญ์ขงจื๊อจากราชวงศ์หมิง เรื่องนี้ทำให้โทคุงาวะ มิตสึคุนิกลายเป็นบุคคลสำคัญสัญชาติญี่ปุ่นคนแรกที่ได้กินราเมน และนี่เป็นที่มาของการที่ "สมาคมราเมนญี่ปุ่น" กำหนดให้วันที่ 11 กรกฎาคม ซึ่งเป็นวันเกิดของโทคุงาวะ มิตสึคุนิ เป็น "วันราเมนแห่งชาติ" ในปี 2017

"そば โซบะ" ไม่จำเป็นต้องเป็นบะหมี่โซบะเสมอไป อาจจะเป็นบะหมี่ผัด หรือบะหมี่คลุกก็ได้!

① "中華そば" จริงๆ แล้วคือราเมนนั่นแหละ

ตามที่ได้กล่าวไว้ก่อนหน้านี้ ในร้านราเมนทั่วประเทศญี่ปุ่น คุณจะเห็นสัญลักษณ์ "中華そばchūkasoba", "支那そばshinasoba" หรือว่า "南京そばnankinsoba" บนถ้วยราเมน และสามารถเขียนเป็นฮิรางานะว่า "らーめん" ส่วนตัวคันจิก็เขียนได้ว่า "拉麺" หรือ "老麺" แต่ชื่อทั้งหมดที่กล่าวมาล้วนหมายถึง "ราเมน" ทั้งนั้น แถมคำว่า "そば" ในที่นี้ก็ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับโซบะ (บะหมี่โซบะ) เลย!

บะหมี่จีนในท้องถิ่นของญี่ปุ่นมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่น่าสนใจ ที่มาของภาพ:fashion press

ร้านราเมนที่เน้นขายเมนูชูกาโซบะ





เรามาย้อนเวลากลับไปยังปี 1884 ที่ ฮอกไกโดกัน โดยเมืองฮาโกดาเตะ มีร้านอาหารชื่อ "โยวะเคน" อยู่หนึ่งร้าน วันหนึ่งร้านนี้ได้ลงโฆษณา "นานกิงโซบะ" บนหนังสือพิมพ์ หลังจากนั้นเป็นต้นมา บะหมี่น้ำแบบนี้ก็เป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวางเลยล่ะ พอถึงสมัยเมจิ จึงได้ใช้ "Shina soba" คำเดียวแทน "บะหมี่นานกิง" ต่อมาหลังสงครามโลกครั้งที่สอง รัฐบาลญี่ปุ่นรู้สึกอึดอัดกับคำศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับ "จีน" จึงเปลี่ยนไปใช้คำอื่นเป็น "Chūka soba" สรุปคือ บะหมี่น้ำที่ทำจาก "บะหมี่จีน" ทั้งหมดถูกเรียกว่า "จูกวาโซบะ" แต่ว่ามันไม่เกี่ยวอะไรกับ "โซบะ" ที่ทำจากแป้งบักวีตเลย เส้นทั้งสองแบบเป็นชนิดที่ต่างกัน!

บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปไก่น้อยนิชชิน อาหารที่คนญี่ปุ่นกินกันตั้งแต่เด็กจนโต

อิจิรันเป็นแบรนด์ราเมนที่ไม่มีใครไม่รู้จัก ซึ่งก่อตั้งที่ฟุกุโอกะบนเกาะคิวชู ที่มาของภาพ:PR TIMES

ต่อมาบะหมี่แบบนี้จึงถูกเรียกคนญี่ปุ่นเรียกรวม ๆ ว่า "ราเมน" ซึ่งเกี่ยวข้องกับบริษัทนิสชินฟู้ดส์ เมื่อปี 1958 บริษัทนิชชิน (Nissin) ได้เปิดตัวบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปชามแรกของโลก (ชิกเกนราเมน) ทำให้คำว่า "ราเมน" เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย จากนั้นจึงค่อย ๆ แทนที่คำเรียกแบบเดิมอย่าง "จูกะโซบะ" และนำไปสู่การพัฒนา "ราเมนท้องถิ่น" ที่น่าตื่นตาตื่นใจในแต่ละพื้นที่ เช่น ราเมนหมูกระดูกของคิวชูฟุกุโอกะ ราเมนมิโสะของฮอกไกโด ราเมนโชยุของโตเกียว และอื่น ๆ อีกมากมาย


② "焼きそば ยากิโซบะ" คือบะหมี่ผัด

ยากิโซบะที่ปรุงรสด้วยซอสเข้มข้นเป็นที่นิยมมาก ที่มาของภาพ:photoAC


เช่นเดียวกัน อาหารพื้นบ้านของญี่ปุ่น อย่าง "ยากิโซบะyakisoba" ไม่ใช่บะหมี่โซบะ แต่เป็น "บะหมี่ผัด" ต่างหาก ซึ่งเป็นเมนูที่ทำจากเส้นบะหมี่จีน ใส่เนื้อสไลด์บาง ๆ ผักต่าง ๆ แล้วราดซอสลงไป ผัดบนกระทะเหล็กร้อน ๆ อย่างรวดเร็ว บะหมี่ผัดสไตล์ญี่ปุ่นแบบนี้เริ่มฮิตในยุคไทโช แต่ว่าบะหมี่ผัดที่ราดซอสแบบยากิโซบะนี่ เพิ่งจะเกิดขึ้นหลังสงครามโลกครั้งที่สองจบลง
"หลังสงครามอาหารขาดแคลน จึงนำกะหล่ำปลีราคาถูกเพิ่มใส่บะหมี่ เพื่อให้อิ่มท้องมากขึ้น แต่ปัญหาคือกะหล่ำปลีชอบปล่อยน้ำออกมา เลยทำให้รสชาติจืดชืด ดังนั้นจึงจำเป็นต้องราดซอสเข้มข้นลงไป หลังจากสร้างขึ้นก็กลายเป็นอาหารยอดฮิตเลย!

③ "油そば อะบุระโซบะ" คือบะหมี่คลุกน้ำมันสไตล์ญี่ปุ่น

อาบูราโซบะคือบะหมี่ที่ไม่มีน้ำซุปนั่นเอง ที่มาของภาพ:photoAC


"อาบูราโซบะaburasoba" คือบะหมี่แห้งชนิดหนึ่งที่ไม่มีน้ำซุป โดยจะเทซอสเข้มข้นที่มีโชยุเป็นส่วนผสมหลักลงชาม แล้วเติมน้ำมัน (ส่วนใหญ่เป็นน้ำมันงา) จากนั้นก็ใส่เส้นบะหมี่ที่ต้มสุกแล้ว แล้วโรยหน้าด้วยหน่อไม้แห้ง, หมูแดง และต้นหอมซอย พอคลุกเคล้าให้เข้ากันก็กินได้เลย

④ "台灣混ぜそば" คือบะหมี่คลุก

"台灣混ぜそばtaiwanmazesoba" คือบะหมี่แห้งไม่มีน้ำซุป ที่คิดค้นขึ้นโดยร้านบะหมี่แห่งหนึ่งในเมืองนาโกย่าจังหวัดไอจิ เมื่อปี 2008 เครื่องเคียงที่หลากหลายของเมนูนี้มีทั้งหมูสับสไตล์ไต้หวัน, กุยช่าย, ต้นหอมซอย, ผงปลา, สาหร่าย และไข่ดิบ เรียกได้ว่าเต็มอิ่มกว่า "อาบูระโซบะ" ที่พูดถึงก่อนหน้านี้เยอะเลย วิธีการกินก็ง่าย ๆ แค่คลุกเคล้าให้เข้ากัน แล้วก็กินแบบอร่อยได้เลย!

บะหมี่ไต้หวันผัดแห้งที่ฮิตจากนาโกย่าไปทั่วญี่ปุ่น ที่มาของภาพ:photoAC

บะหมี่ไต้หวันผัดแห้งเป็นเมนูบะหมี่ญี่ปุ่นที่ได้รับความนิยมอย่างมาก

แล้วโซบะ (そば) ญี่ปุ่นแท้ ๆ ควรเป็นอย่างไรกันล่ะ?

"Sobasoba" มักเขียนเป็นฮิรางานะว่า "そば" ถ้าดูตามชื่อก็คือเส้นบะหมี่ที่ทำจากแป้งบักวีตบด ต่างจากเส้นราเมนที่ทำจากแป้งสาลีเป็นหลัก ในประเทศญี่ปุ่น โซบะแบ่งออกเป็น "ざるそばzarusoba" และ "かけそばkakesoba" สองประเภทหลัก ๆ "ざるそば" แปลว่าโซบะเย็น การนำเส้นโซบะที่ต้มสุกแล้วมาล้างด้วยน้ำเย็น จากนั้นเสิร์ฟบนภาชนะไม้ไผ่ ส่วนน้ำจิ้มก็จะอยู่ในถ้วยเล็ก ๆ ที่เรียกว่า "โซบะบุตะกุจิ" เวลากินสามารถใช้ตะเกียบคีบเส้นจุ่มน้ำจิ้มแล้วกิน นี่เป็นวิธีการกินแบบดั้งเดิมที่นิยมที่สุดเลย ส่วน "คาเคะโซบะ" พูดง่าย ๆ คือโซบะน้ำซุปนั่นเอง!


การจุ่มน้ำจิ้มกินเป็นวิธีกินโซบะที่ฮิตที่สุดเลยล่ะ! ที่มาของภาพ:Free Material Dot Com

คาเคะโซบะคือโซบะน้ำซุป ที่มาของภาพ:photoAC

สุดท้ายมาทบทวนคำศัพท์เกี่ยวกับราเมนญี่ปุ่นกันอีกครั้งกันเถอะ!

ชื่อเรียก คำจำกัดความโดยคร่าว
ราเมน(ラーメン) ราเมนญี่ปุ่นที่มีน้ำซุปหลากหลายรสชาติ เช่น ซุปกระดูกหมู, ซุปมิโสะ, ซุปโชยุ, ซุปเกลือ
Chūka soba (中華そば) ต้นกำเนิดของราเมนญี่ปุ่น ซึ่งตามกาลเวลาที่เปลี่ยนไปก็ถูกเรียกว่า นันกิงโซบะ หรือ ชินาโซบะ
Yakisoba (焼きそば) บะหมี่ผัดญี่ปุ่นซอสเข้มข้น
Abura soba (油そば) บะหมี่ญี่ปุ่นแห้งไม่มีน้ำซุป และเครื่องเคียงเล็กน้อย
taiwan mazesoba (台灣まぜそば) บะหมี่ญี่ปุ่นแห้งไม่มีน้ำซุป แต่ใส่ไข่ดิบ
Kake soba (かけそば) โซบะน้ำซุป

ราเมนที่นำเข้ามาจากประเทศจีน ได้ผสมผสานกับวัฒนธรรมท้องถิ่นและวัฒนธรรมการกินของประเทศญี่ปุ่น จนกลายเป็นหนึ่งในอาหารประจำชาติที่เป็นตัวแทนของญี่ปุ่นมากที่สุด และยังได้รับความนิยมไปทั่วโลกอีกด้วย หลังจากอ่านบทความนี้จบ คุณเริ่มเข้าใจความแตกต่างระหว่าง Chūka soba, ราเมน และบะหมี่โซบะบ้างหรือยังละ? "JapaiJAPAN" ยังคงค้นหาวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นที่น่าสนใจและมีประโยชน์มาให้ทุกคนอย่างต่อเนื่อง มาเป็นนักชิมผู้เปี่ยมความรู้กันเถอะ!